|
marzec 2023 r.
Dworzec - jedna z bram do miasta
Jest nadzieja, że nasz stargardzki dworzec doczeka się gruntownego remontu. Istniała obawa, że po zakończeniu przebudowy stacji (peronów, wiaduktów, torów) budynek stacyjny wciąż będzie szpecił i przygasi efekt jaki ma przynieść ta modernizacja. Taką obawę można znaleźć w tekście ze stycznia 2021 r. Jaki pejzaż? Co wokół stacji za rok, za dwa, za trzy ... Szczęśliwie sprawa remontu dworca posuwa się do przodu. W styczniu 2023 wybrano projektanta programu funkcjonalno-użytkowego, który poprzedza właściwą fazę projektową i sam remont. Przejście do tego etapu ma nastąpić jeszcze w tym roku. Przewiduje się, że cały remont zakończy się w końcu 2025 roku.
Budynek dworca 2023 Dworzec kolejowy to jedna z najważniejszych "bram" do miasta i wizytówka - zapowiedź Stargardu. Widok jaki zastaje przybywający tu pasażer, wywołuje u niego tak zwane pierwsze wrażenie. Wiemy jak jest ono istotne. I choć właścicielem dworca jest PKP, to mamy prawo do zdania i wpływu na kształt remontu. Chcemy by zmodernizowany dworzec był nie tylko funkcjonalny i spełniający wymogi obsługi współczesnego pasażera, ale i cieszył oko i tym samym dobrze świadczył o mieście.
Od 1846 roku, kiedy to przybył do Stargardu pierwszy pociąg to właśnie przez dworzec następowało pierwsze zetknięcie się przybywających z miastem. Ówczesny budynek dworca był dość skromny (być może, na rycinie poniżej widzimy jego prawdopodobny widok). Przez kilkanaście następnych lat rola Stargardu w sieci kolejowej wzrastała. Z uwagi na to, że dochodziły tu linie prowadzone przez różne towarzystwa kolejowe, początkowo w Stargardzie funkcjonowały jakby trzy odrębne stacje (nie mylić z dworcami). Powstał tu istotny węzeł kolejowy. Rosnący ruch pasażerski wymusił wybudowanie obiektu właściwego do jego obsługi. Nie wiadomo dokładnie kiedy budynek służący odprawie podróżnych uzyskał obecny kształt (czas budowy po 1905 r. zawarty w karcie ewidencyjnej zabytku jest, moim zdaniem, błędny). Do naszych czasów obiekt kilkukrotnie przebudowywano, jednak jego zasadnicza bryła powstała najpewniej jeszcze przed rokiem 1870.
Dworzec w Stargardzie w latach czterdziestych XIX w. według litografii L. Köppera przedstawiającej kilkanaście obiektów stargardzkich (Muzeum Narodowe we Wrocławiu)
Obecna modernizacja powinna przywrócić mu urodę. Cieszą zapewnienia przedstawicieli PKP, że przebudowa dworca ma się odbyć "z poszanowaniem dla jego historycznego charakteru". Budynek dworca sprzed 1917 r. (widokówka ze zbiorów własnych) TPS zabrało głos w tej sprawie w lutym tego roku przedstawiając naszemu Urzędowi Miejskiemu następujące sugestie dotyczące remontu dworca: · Elewacja w pierwszych dziesięcioleciach istnienia dworca była boniowana. Przywrócenie tej formy wzmocnione dodatkowym podświetleniem znacząco podniosłoby jego urodę. · Likwidacji mają ulec niskie przybudówki przylegające do lewej strony dworca. Ma tu powstać poczekalnia letnia, kryta wiatą. W tej sprawie, warte rozważenia, byłoby wykorzystanie do jej wykonania żeliwnych ozdobnych słupów pochodzących z demontażu wiaty znajdującej się obecnie na drugim peronie. Myślimy, że kilka takich elementów dobrze komponowałoby się z bryłą wyremontowanego dworca. Przy tej okazji chcemy przypomnieć o potrzebie przejęcia przez Miasto, w celu późniejszego wykorzystania, materiału (słupów i wiązarów) pochodzących z wiat. Według naszej wiedzy (z 2018 roku) nasz Urząd Miejski po zapytaniu Zakładu Linii Kolejowych w Szczecinie uzyskał odpowiedź, że w przypadku zdemontowania elementów konstrukcyjnych wiaty Zakład podejmie działania o wyrażenie zgody przez zarząd PKP PLK S.A. na nieodpłatne przekazanie ww. elementów dla naszego samorządu. Ze względu na zbliżający się moment demontażu tych wiat (przypuszczalnie w tym roku) jest to odpowiednia pora na złożenie przez UM stosownego wniosku do zarządu PKP PLK S.A. · Zachowany powinien zostać kasetonowy sufit w holu głównym. · Jako znak swego czasu, w poczekalni powinno pozostawić się socrealistyczną płaskorzeźbę (ostatnią z wcześniej istniejących), umieszczając przy niej stosowny opis. · Pożądane byłoby umieszczenie w przestrzeni dworca i jego otoczeniu różnych elementów stosownych do jego historycznego charakteru i artefaktów związanych z koleją, oczywiście harmonijnie wplecionych i współgrających ze wszelkimi nowoczesnymi rozwiązaniami.
Przybudówki budynku dworcowego przed rozbiórką - miejsce przyszłej poczekalni letniej i charakterystyczna płaskorzeźba
Wyartykułowane wyżej postulaty stanowią głos w dyskusji, w której nie powinno zabraknąć lokalnej społeczności. Swoje zainteresowanie sprawą i stanowisko wyraził też szczeciński Oddział Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji. Z tego co wiemy, oba wystąpienia zostały przesłane do inwestora, od którego zależą przecież ostateczne decyzje. Wiele z realizowanych w ostatnich latach modernizacji dworców kolejowych (szczególnie tych zabytkowych) było udanych. Mądrze i zgrabnie zdołano tam połączyć historię z wymogami współczesności. Liczymy na to, że i w Stargardzie otrzymamy reprezentacyjny dworzec, którym miasto i kolej będą się szczycić.
M.J. Dodano później: Grudzień 2023 - PKP SA przejęło program funkcjonalno–użytkowy (PFU) wraz z koncepcją wielobranżową dla przebudowy dworca . |
